Sırma Üç: “Sporcu Lisans ve Vize Yönetmeliklerindeki Değişiklikler (3)”

Sitemizin köşe yazarı Sırma Üç, “Sporcu Lisans ve Vize Yönetmeliklerindeki Değişiklikler” başlıklı yazı serisiyle sizlerle. Toplamda üç yazıdan oluşan yazı serisinin üçüncüsü aşağıda yer almaktadır:

Sporcu Lisans ve Vize Yönetmeliklerindeki Değişiklikler (3)

Altyapılarda Sporcu Transferleri

Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın 14 Aralık 2019 tarihinde 30978 sayı ile Resmi Gazete’de yayınlanan Sporcu Lisans, Vize ve Transfer Yönetmeliği uyarınca Türkiye Voleybol Federasyonu, Türkiye Basketbol Federasyonu ve diğer ilgili federasyonlar kendi sporcu lisans ve vize yönetmeliklerini güncelleyerek yayınladılar.

Yeni yönetmeliklerde özellikle alt yapı sporcularını ilgilendiren maddeleri değerlendiren yazılarımın devamı olan bu yazıda YETİŞTİRME TAZMİNATI konusunu açıklamak istiyorum.

Daha önceki iki yazıda açıklamaya çalıştığım gibi spor kulüplerinin alt yapı takımlarında yer alan sporcuların, kendi kulüplerinin izni olmasa bile kendi kulüplerinden ayrılarak farklı spor kulüplerine geçişleri çok kolaylaştırılmış, çok düşük bedeller ödeyen sporcuların serbest kalması yolu açılmıştır.

Bu nedenle spor kulüplerinin sporcu yetiştirmeye devam etmesini teşvik edecek tek bir çıkış kalmıştır: YETİŞTİRME TAZMİNATI.

Yetiştirme tazminatı, bir sporcu profesyonel liglerde yer almaya başlayıp resmi sözleşmeler imzaladığında sözleşme bedelinin belirli bir kısmının o sporcuya alt yapı yaşlarında antrenman yaptırmış, emek vermiş “yetiştirici spor kulübüne” ödenmesi prensibidir. Bu prensip, spor kulüplerinin sporcu yetiştirmesini teşvik ederken, ödemelerin gerçekleşmesini de ilgili federasyonların da onayladığı profesyonel sporcu sözleşmeleri ile güvence altına alır.

Önce kötü haberi verelim: Türkiye Voleybol Federasyonu’nun böyle bir tanımı, uygulaması yok.
Şimdi de iyi haber: yetiştirme tazminatı konusu Türkiye Futbol Federasyonu’nun ve Türkiye Basketbol Federasyonu’nun yönetmeliklerine girmiş durumda, muhtemelen en kısa sürede Türkiye Voleybol Federasyonu yönetmeliklerine de girecektir.

Konuyla ilgili detayları Türkiye Futbol Federasyonu ve Türkiye Basketbol Federasyonu yönetmeliklerinde inceleyelim.

Türkiye Futbol Federasyonu Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı (Ağustos 2016)

MADDE 16 –YETİŞTİRME TAZMİNATI

(1) Futbolcuların eğitimi ve yetiştirilmesi 12–23 yaşları arasında gerçekleşir. Yetiştirme tazminatının hesaplanmasında TFF kayıtları esas alınır ve hesaplama eğitimin fiilen başladığı tarihten itibaren yapılır.

(2) Yetiştirme tazminatının hesabında kulüpler, yetiştirme yatırımlarına göre dört ayrı kategoriye ayrılır. TFF, her yıl birinci transfer ve tescil döneminden önce kulüplerin dâhil olduğu kategorileri ve bu kategorilerin sezonluk yetiştirme tazminatı miktarlarını tespit ve ilan eder.

(3) Yetiştirme tazminatının ilgili kulüplerin rızasıyla belirlenmesi ve ödenmesi esas olup, bu husustaki uyuşmazlıklar, münhasıran Uyuşmazlık Çözüm Kurulu tarafından karara bağlanır.

(4) Tazminat kural olarak 23 yaşın doldurulmasına kadar futbolcunun profesyonel olarak yapacağı tüm transferlerinde ödenir.

Türkiye Futbol Federasyonu, profesyonel sözleşme imzalayan sporcunun yetiştirme tazminatını hesaplarken iki dönemi esas alıyor:

1. Sporcunun 12-15 yaş arasındaki 4 sezon.
2. Sporcunun 23 yaşına kadar oynadığı tüm sezonlar.

Tazminat hesaplarında kulüpleri de alt yapı yatırımlarına göre 4 kategoriye ayırıyor ve 12-15 yaş arasında alınan eğitim bedeli hesaplanırken kulübün kaçıncı kategoride olduğuna bakılmaksızın değerlendirmeyi 4. kategori üzerinden yapıyor.

Sporcu, ilk profesyonel sözleşmesini imzaladığında 12-15 yaş arasındaki dönemler için, yetiştirici kulübe 4. kategori üzerinden 4 yıl için (farklı kulüpler varsa, bu bedel ilgili kulüpler için yıllık olarak hesaplanıyor) tazminat ödeniyor. 15 yaşından sonra ise tazminat hesaplamaları yapılırken artık kulüp kategorileri devreye giriyor ve sporcunun kulübü hangi kategoride ise yıllık tazminat hesaplamasında o kategori dikkate alınıyor.

Sporcunun ilk transferinde transfer eden kulüp, yetiştirme tazminatını yetiştirici kulübe ödüyor.

Sporcunun 23 yaşına kadar yapacağı sonraki transferlerde, sporcuyu transfer eden kulüp yetiştirme tazminatını sporcuyu transfer ettiği kulübe ödüyor.

Örneğin bir sporcu 12-17 yaşları arasında A kulübünde yer aldıysa ve 17 yaşında B kulübüne transfer oluyorsa, B kulübü A Kulübüne hesaplanan yetiştirme tazminatını ödüyor. Sporcu B kulübünde 2 sezon oynadıktan sonra C kulübüne transfer olursa, bu kez C kulübü B kulübüne yetiştirme tazminatı ödüyor.

Aslında bu sistemle, spor kulüplerinin 12-23 yaş arasındaki tüm sporcularını daha üst liglere, daha iyi sözleşmelerle transfer etmesi özendiriliyor.

2020-2021 Yılı için Türkiye Futbol Federasyonu’nun yetiştirme tazminatı bedelleri yıllık olarak aşağıdaki gibi belirlenmiş.

Birinci Kategori Süper Lig Kulüpleri	150.000 TL
İkinci Kategori TFF 1.Lig Kulüpleri	75.000 TL
Üçüncü Kategori TFF 2.Lig Kulüpleri	30.000 TL
Dördüncü Kategori TFF 3.Lig Kulüpleri ve Amatör Liglerde Yer Alan Kulüpler	15.000 TL

 

Türkiye Basketbol Federasyonu Sporcu Lisans Vize ve Transfer Talimatının 37. Maddesinde “Altyapıdan Sporcu Yetiştiren Kulüplerin Desteklenmesi” başlığı ile yetiştirme tazminatını şöyle belirliyor:

Basketbol Süper Ligi (BSL), Türkiye Basketbol Ligi (TBL) ve Kadınlar Basketbol Süper Ligi’nde (KBSL) yer alan kulüpler başka bir spor kulübünün altyapısında yetişmiş bir sporcuyu transfer ettiklerinde Türkiye Basketbol Federasyonu’nun belirlediği kulüp destek bedelini sporcunun 13-18 yaş arasındaki 6 sezonun tamamında yer aldığı kulübüne veya kulüplerine öder.

2020 – 2021 sezonu için Türkiye Basketbol Federasyonu kulüp destek bedelleri aşağıdaki gibidir:

Lig/Yaş	19-25 yaş	26-32 yaş	33 yaş üstü
BSL	15.000.-TL	30.000.-TL	15.000.-TL
KBSL, TBL	5.000.-TL	10.000.-TL	5.000.-TL

Transfer edilen veya sözleşmesi yenilenen basketbolcu, tescil edildiği sezondan bir önceki basketbol sezonu içerisinde büyükler kategorisinde resmi bir milli (A milli) müsabakada görev aldı ise uygulanacak destek bedeli iki kat artırılır.

2020-2021 sezonu için destek bedelleri % 50 oranında, takip eden sezonlarda ise tam olarak uygulanır.

Konuyla ilgili detaylar için https://www.tbf.org.tr/haber/tbf-den-altyapidan-basketbolcu-yetistiren-kulupleri-tesvik-projesi haberine bakabilirsiniz.

Türkiye Futbol Federasyonu’nun uygulamasından daha farklı olan ve tamamen 13-18 yaş arası sporcularla çalışan alt yapı kulüplerini desteklemek amacıyla oluşturulan, profesyonel bir sporcunun tüm profesyonel yaşamı boyunca imzaladığı her sezon sözleşmesinden yetiştirici kulübe bir ödeme yapılmasını sağlayan kuralları ayakta alkışlıyorum.

Futbol ile basketbol arasındaki temel farklar şunlar:

1. Futbolda profesyonel bir sporcunun 23 yaşına kadar olan transferlerinde yetiştirme tazminatı hesaplanıyor, oysa basketbolda yaş sınırlaması yok
2. Futbolda yetiştirme tazminatı sporcunun bir önceki kulübüne ödeniyor, oysa basketbolda hesaplanan tüm bedeller 13-18 yaş aralığında sporcuya emek vermiş olan kulübe ödeniyor.

Basketbolda önemli bir detay daha var: 13-18 yaş aralığında sporcuyu yetiştiren spor kulübünün teşvik bedeli alabilmesi için sporcunun lisanslı olarak alt yapı liglerine katılmış olması ve en az yıldız kategorisinde oynamış olması gerekiyor. Sporcu yıldız ve üstü yaş gruplarında kulübü adına müsabakalara katılmadıysa teşvik bedeli TBF Genç Basketbolcu Teşvik Projesi fonuna aktarılıyor.

YORUMLAR

Son üç yazımda 2019 Aralık ayında yapılan sporcu lisans ve vize talimatlarındaki değişiklikleri incelemeye ve voleybol, basketbol, futbol branşlarında karşılaştırmalı olarak alt yapı sporcularını ilgilendiren maddeleri değerlendirmeye çalıştım.

• Özellikle Ferdi Lisans tanımı ve uygulaması ile artık bir alt yapı sporcusunun kendi kulübünden ayrılarak bir başka spor kulübüne geçişi çok kolaylaşmıştır.
• Bu geçiş sırasında sporcunun kendi kulübüne ödeyeceği muvafakat bedelleri çok düşüktür ve spor kulübünün sporcu yetiştirme maliyetlerini karşılamaktan çok uzaktır.
• Futbolda ve basketbolda yetiştirici kulüpleri özendirmeye yönelik düzenlemeler vardır ancak voleybolda henüz bu düzenlemeler yayınlanmamıştır.
• Voleybolda da, basketbolun yönergelerine benzer biçimde yetiştirici kulüpleri özendirmeye özellikle erkek voleybolunda faaliyet gösterecek kulüpleri özendirmeye yönelik teşvik projeleri beklenmektedir.